بررسی مقایسه ای ولایت فقیه در اندیشه سیاسی آیت الله مطهری و آیت الله بهشتی

ولایت فقیه به عنوان یک الگوی ایجابی حکومت نزد فقهای شیعه از گذشته تا به امروز دارای اهمیت بوده است. با این حال، این نظریه در عصر حاضر با حضور امام خمینی (ره) احیاء شد و در نهایت در قالب نظام جمهوری اسلامی از عرصهی نظر به عالم عمل راه یافت و محقق گردید. بیشک دو تن از شخصیتها و شاگردان امام خمینی (ره) که در ارتباط با ولایت فقیه و وجوه مختلف آن دیدگاهها و آرای غنی و قابل توجهی دارند آیتالله مطهری و آیتالله بهشتی هستند. آیتالله مطهری و آیتالله بهشتی با توجه به اینکه مدتی طولانی از شاگردان امام خمینی (ره) بودهاند و نزد ایشان تعلیم یافتهاند از معتقدان به نظریهی ولایت فقیه قلمداد میگردند. اندیشهی هر دوی این فقهای عالم به دین در حوزههای بسیار یا یکدیگر سازگار است و از این رو نمیتوان دو راه متمایز را در حیات سیاسی و فکری این دو نفر تشخیص داد. اما با نگاهی به آثار و سخنرانیهای آنان اینگونه به نظر میرسد که میان آنان در ارتباط با ولایت فقیه و وجوه گوناگون آن جدای از بسیاری از اشتراکات، اختلاف نظرهایی نیز وجود دارد. این تحقیق تلاش خود را در جهت بررسی مقایسهای آراء آیت الله مطهری و بهشتی قرار داده است و به بررسی اشتراکات و اختلافنظرهای این دو در ارتباط با ولایت فقیه بر مبنای روش مقایسهای میپردازد. بر این اساس در این تحقیق سه ویژگی مشترک میان آیتالله بهشتی و آیتالله مطهری در ارتباط با ولایت فقیه مورد بررسی قرار خواهد گرفت که عبارتند از: 1- ضرورت برپایی حکومت اسلامی 2- ولایت فقیه و حقوق ملت و -3 ولایت فقیه بهمثابه الگوی حکومت در عصر غیبت. همچنین در این تحقیق سه مورد از اختلافنظرهای میان آیتالله بهشتی و آیتالله مطهری نیز مورد ارزیابی قرار میگیرد که عبارت است از : 1- آیتالله مطهری به عنوان یک نظریه پرداز و آیتالله بهشتی در جایگاه یک فقیه سیاسی عملگرای حامی ولایت فقیه 2- مبنای مشروعیت حکومت و ولایت فقیه 3- گسترهی اختیارات فقیه.